سفارش تبلیغ
صبا ویژن
صفحه اصلی پیام‌رسان پارسی بلاگ پست الکترونیک درباره اوقات شرعی
1 2 >

87/12/2
8:53 ص

چاچ .... چا چا ماچا....... چیستان

امروز میخواهم توجه شما را به تعدادی چیستان (چاچ) بلوچی جلب نمایم. کلمه بلوچی " چاچ " یا آنچه ما در شهر شستون (سراوان)، منطقه تاریخی دزک و دیگر مناطق سراوان زمین "چاچا ماچا" میگوییم همان مترادف واژه چیستان در زبان پارسی است. ممکن است بسیاری از دوستان عزیزم پرداختن به این موضوع را امری بی اهمیت تلقی نمایند. به عنوان یک بلوچ علاقمند به زبان و فرهنگ بلوچی، به باور من مسئله " چاچ" جزئی از نام و نشان ما و بالتبع بیانگر گوشه ای از دریای بیکران فرهنگ مردم بلوچ است.

در این نوشتار کوتاه، من فقط چند تا از "چاچا ماچا" هایی را که هنوز هم به عنوان خاطرات شیرین کودکی در ذهنم هست برای شما دوستان عزیز می آورم. از خواهران و برادران و دوستان گرامی خواهشمندم که اگر "چاچ" و "چاچا ماچا" و چیستانی در خاطرشان هست برایم ایمیل کنند یا در قسمت نظرات بنویسند تا بقیه عزیزان هم از آنها بهره مند شوند. "چاچ" های بلوچی من به لهجه شستونی / دزکی یا به عبارت امروزی آن به لهجه مرکزی سراوانی نوشته شده اند. شما می توانید "چاچ" های خودتان را به لهجه محلی خودتان برایم ارسال بفرمایید و من آنها را اگر خواسته باشید با نام و لهجه شیرین خودتان در بلوچی نام و نشان به روز میکنم.

ضمنا مینوانید کوچولوهای عزیز را هم در این مهم سرگرم کنید.

این شما و این هم چند "چاچا ماچا" بلوچی به لهجه شستونی. امید است خوشتان بیاید. جواب چاچا ها را در قسمت پایانی این پست، بعد از توضیح انگلیسی و نگارش "چاچ" ها به سبک لاتین چک کنید.

  1. چاچا ماچا! گپتی مچاچا؟
  2. چاچا ماچا ! کلیگ تنک تنک ... آپان هنک هنک (خنک خنک) ؟
  3. چا چا ماچا ! دریگ روپته و شانته .... سیه مارئ تهی وپته؟
  4. چا چا ماچا! دو کورا یئیت لبالب .... پنچ مردا رونت سلامت؟
  5. چاچا ماچا! ار (شه/ چه/ اچ/ از) آزمانئ دور دئ نپروشیت ... ته دریگی نادئ پروشیت؟
  6. چا چا ماچا! سی کچک په چن?ئ گوشت هله انت؟
  7. چاچا ماچا! ر?ت و پدی نیست؟
  8. چا چا ماچا! هچ نه ر?ت و پدی هست؟
  9. چا چا ماچا! رمه یان واجه ات ساب (حساب) نه بنت؟
  10. چاچا ماچا! تنک ? تهار? ... بهایی سی هزار? (30000) ؟
  11. چاچا ماچا! تنک ? تهار?... هم تنگئ دگار? ؟ (جوابانا جهل پچارات!)

گل و شات و وژدل و جاندراه به بیت!

1. Caaca maaca! gepti mocaaca?

2. Caaca maaca! Kallig tanak tanak... Aapaan honak honak?

3. caaca maaca! Darig ropta o shaanta ... Seyahmaare tahi wapta?

4. Caaca maaca! Do (2) kowra yeit labaa-lab ... Panc marda roat salaamat?

5. Caaca maaca! er (cha) aazmaani doar de, naporshet! Teh darigi naade, porshet!?

6. Caaca maaca! Si (30) kocak pa cond"e gousht hala ent?

7. Caaca maaca! rout o padi ne(st)?

8. Caaca maaca! Hec ca naroat o padi ha(st)?

9. Caaca maaca! Ramayaane waaja et (h)saab nabent?

10. Caaca maacha! Tank o tahaaro, bahaayi(30000)si-hazaaro?

11. Caaca maaca! Tank o tahaaro, ham-tange


  

87/11/30
10:52 ع

شیر محمد اسپندار - یک مرد بی بدیل

یکی از افتخارات این کشور پهناور موسیقی دل انگیز آن است. موسیقی ایرانی برخلاف تصور ما حضوری بین المللی دارد. غنای تنیده شده در روح وجان لحظه به لحظه آن کار را به جایی رسانده که جوانان نه دنیا گاه به گاه دف به دست و سه تار به دست به استادان ایرانی ساکن کشورشان مراجعه می کنند. حالا از اینها که بگذریم به بحث موسیقی بومی می رسیم که خودش دنیایی جداگانه است.

گونه گونی فرهنگ ها و رنگ و لعاب منحصربفرد، سعادتی است که کشور ما از آن برخوردار است. آئین ها، مراسم، نمایش نیایش و موسیقی در هر گوشه ای از این کشور حال عجیبی دارد. اگر فقط یکبار در نوای سحرانگیز ساز «دونلی» غرق شده اید حتماً می دانید که چهره امروز ما کیست. بله. یک پیرمرد ریزقامت با چهره ای خسته  از روزگار به نام «شیرمحمد اسپندار». شیر محمد اهل بمپور سیستان و بلوچستان است.

مردی که فقر سالیان جوانی و کودکی گردی از اندوه را بر چهره اش نشانده. او هنوز هم نمی داند که سن واقعیش چقدر است. چون شناسنامه اش را به موقع نگرفته اند. شیرمحمد ترجیح می دهد که به جای حرف زدن دونلی بنوازد. معتقد است که با این ساز بهتر می تواند بگوید. این آدم که یکی از افتخارات موسیقی ایران به شمار می رود با همین دونلی روح سرزمین اش را به ینگه دنیا معرفی کرده. شیرمحمد نوازنده ای است که باورش می کنیم و به عنوان نماینده یک گوشه دورافتاده از سرزمین به رسمیت می شناسیم.

شیرمحمد بچه بوده که به دلایل مختلف راهی پاکستان می شود. ظاهراً رفته بوده آنجا تا کار کند. به هرحال دست تقدیر او را با نوازنده ای نی نواز آشنا می کند. آن نوازنده هم عشق نی را به جان او می اندازد و شروع می کند به یادگرفتن. آن هم چه یادگرفتنی. غوغا. این آدم نازنین انگار با دونلی اش به دنیا آمده. او یا کار کشاورزی می کند یا می نوازد. همین. شیرمحمد یکی از ستاره های درخشان هر جشنواره داخلی و خارجی است. هیچ رادیوی خارجی را نمی توان نام برد که سعادت پخش یکی دو ساعت از هنر این نوازنده شهیر را نداشته باشد.

چقدر ماه است وقتی که آن پارچه مخصوص «کمر صحبت» را به پاهایش می بندد و کلاه کوچکش را جابه جا می کند و آماده می شود برای نواختن. روایتی که در نوع نواختن او وجود دارد ما را به دنیای شن های روان و هوهوی باد دعوت می کند. سیروسلوکی که اسپندار با سازش طی می کند هیچ تنهایی را بر نمی تابد. تمام تصاویر ریز و درشت قافله شترها و ساربانان گردآلود، قافله های اجدادی، روح یک ملت نازنین، همگی و همگی در نوای ساز او حضور دارند. شیرمحمد گویی از عمق تاریخ سرزمین اش می آید. امیدوار، پابرجا و دست های همیشه پینه بسته.

اسپندار از همان دوران جوانی یک رفیق صمیمی پیدا می کند که همواره همراه اوست. بله. سازش. خودش در جایی گفته: «دونلی یعنی شیرمحمد.» معنای این حرف آن است که مشکل بودن یادگیری این ساز پذیرش هیچ شاگردی را ممکن نمی سازد. دونلی سازی است که فقط شیرمحمد می تواند بنوازدش و بس. ای کاش این گونه نبود. ای کاش دونلی با شیرمحمد تمام نمی شد و اصلا ً ای کاش شیرمحمد هیچ وقت تمام نمی شد. به نظر می رسد آدمی با این وسعت جهانی و آن کهولت سن دیگر نباید بیل بزند. شیرمحمد پیر است گرچه همواره روایت های تازه و بکری از سازش می شنویم اما طبیعت خشن منطقه و یک عمر کار طاقت فرسا به هرحال کار خودش را می کند. ای کاش تدبیری اندیشیده می شد که او فقط و فقط بنوازد.

جای دوری نمی رود. جان موسیقی مقامی و در نهایت ملی، روح تازه تری می گیرد. مگر این پیرمرد چقدر خرج دارد که هیچ کس به فکرش نیست. بابا به خدا فقط نباید با هنرمندی به این بزرگی پز داد. باید بها هم داد. آدمی که کار و بار و زندگی اش را ول می کند و به خاطر عشق وطن به داخل و خارج برای معرفی «ما» حرکت می کند و تحسین همه را برمی انگیزد دیگر برادری اش را ثابت کرده. نباید ولش کنیم که دست روزگار بیشتر اذیتش کند. نوای «مست کننده» یا همان قلندر را شنیده اید. قطعه «لیکو» را چطور؟ به خدا محشر است این آدم. حتی نوازنده های نی درجه اول هم بر هنر و عظمت شیرمحمد رای می دهند. آدم باید کمی اهل موسیقی باشد تا بداند که این آدم چه می کند. همزمان باهم یک نی آکورد می گیرد و نی دیگر مقام  های باستانی بلوچ را می نوازد.

شیرمحمد کار سه چهار نوازنده را به تنهایی انجام می دهد. البته زیاد ناراحت نباشید چون کاستی به نام «موسیقی بلوچستان» به همت هنرمند گرانقدر «حمیدرضا درویشی» با هنرنمایی شیرمحمد هست که می توانید بشنوید و حظ کنید.

چه می توانیم بگوییم به جز اینکه: «خدایش یار باد».


 


  
مشخصات مدیر وبلاگ
 
لوگوی وبلاگ
 

عناوین یادداشتهای وبلاگ
خبر مایه
بایگانی
 
صفحه‌های دیگر
دسته بندی موضوعی
 
دوستان
 
گروه آمادگی دفاعی سراوان آموزش کامپیوتر گروههای آموزشی سراوان گروه زیست شناسی سراوان سازمان آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان مدیریت آموزش و پرورش سراوان گروه ریاضی سراوان گروه ادبیات فارسی دامغان گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی ناحیه 2 اصفهان گروه ادبیات فارسی محمود آباد پیشرفت برای همه بانک سوالات امتحانی معرفی رایگان کتابهای فارسی صد ها عنوان کتاب رایگان گروه ادبیات شهرستان مبارکه انواع ادبی ( ادبیات ) مدرسه اینترنتی تبیان دانلود کتب رشته ی ادبیات اسلایدهای آموزشی پیام نور- ادبیات ادبیات فارسی (1) – سال اول متوسطه دروس ادبیات ( کارشناسی ، ارشد ، دکتری ) لغت نامه دهخدا دکتر محمد عثمان حسین بر آموزش انگلیسی سوال امتحانی،طرح درس ،بانک مقالات،آموزش دروس سازمان سنجش و آموزش کشور کارشناسی گروههای آموزشی استات اصفهان ( نمونه سوالات امتحانات نها اداره کل سنجش و ارزشیابی تحصیلی نمونه سوالات درس های زیست شناسی اول تا پیش دانشگاهی بزرگترین مرکز آرشیو ترانه های بلوچی گزینه دو دانشگاه پیام نور گروه درسی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد سراوان مجلات رشد تخصصی زبان و ادبیات فارسی دیوان حافظ به همراه شرح و قرائت غزلیات اداره کل چاپ و توزیع کتب درسی معاونت فناوری و ارتباطات سازمان دفتر تالیف و برنامه ریزی درسی دفتر تالیف آموزش های فنی و حرفه ای - کاردانش شرح متون نظم ونثر کتاب های درسی زبان وادبیات ف شبکه آموزش صدا و سیما گروه زبان و ادبیات عرب سراوان

ترجمه از وردپرس به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ